بـِسـم ِ ربـــــِّـ الشــُّـهـداءِ و الصِّـدیقیــن
سردار شهید حسن طهرانی مقدم
پدر موشکی ایران
ولادت : 1338/8/6 - تهران
شهادت : 1390/8/21 - ملارد کرج
آرامگاه : تهران - گلزار شهدای بهشت زهرا (س)
حسن
طهرانی مقدم ۶ آبان ماه ۱۳۳۸ در محله سرچشمه تهران متولد شد. به علت شغل پدرش
(محمود طهرانی مقدم)، که به پیشه خیاطی مشغول بود، به محله شکوفه و سپس به محله بهارستان
نقل مکان کرد و مقاطع ابتدایی و دبیرستان را در همین مناطق گذراند.
ورود به فعالیت‌های مذهبی در مسجد زینب کبری(س)
در مسجد زینب کبرای سرچشمه، زیر نظر آیت‌الله
سیدعلی لواسانی امام جماعت و مدیر مسجد، تعلیمات دینی و مقدمات آشنایی با اسلام
را فرا گرفت و به همراه برادرانش در گروه سرود مسجد شروع به فعالیت کرد. این گروه
سرود، هسته اصلی گروه سرودی بود که در روز 12 بهمن 57 در فرودگاه مهرآباد و در
مراسم استقبال از امام (ره) به اجرای برنامه پرداخت.
قبولی در دانشگاه در مقطع کاردانی
شهید بزرگوار حاج حسن طهرانی‌مقدم پس از پایان دوره
تحصیلات متوسطه در رشته صنایع (برش قطعات صنعتی) در مقطع فوق دیپلم مدرسه عالی
تکنیکیوم نفیسی پذیرفته شد.
همزمان با اوج‌گیری فعالیت انقلابی، تحت تاثیر
برادرش (محمد) به صف انقلابیون پیوست.
او در روزهای منجر به پیروزی انقلاب به اتفاق دوستانش در فعالیت‌های زیرزمینی، نارنجک‌های
دستی می‌‌ساخت که با استفاده از سه راهی لوله آب تولید می‌شد. شب 22 بهمن در میدان
امام حسین (فوزیه سابق) با پرتاب نارنجک دستی یک خودروی نظامی ارتش را مصادره و
سرهنگ سوار بر خودرو را به اسارت درآورد.
عضویت در سپاه پاسدران
طهرانی مقدم در 21 سالگی و در ابتدای شکل‌گیری رسمی
سپاه پاسداران، به عنوان مسئول اطلاعات منطقه‌ی 3 سپاه شمال، مشغول به فعالیت شد و
تا 31/7/59 در این سمت باقی ماند. در زمان بروز ناآرامی‌ها در نقاط مرزی که مهم‌ترین
آنها حوادث تجزیه‌طلبانه در کردستان بود، سپاه را در
15 ماه اول عمر خود متوجه ضرورت تقویت صبغه نظامی کرد.
با این رویکرد تا شهریور 1359 که کشور در آستانه
هجوم رژیم بعث عراق قرار گرفت، حداکثر توان رزمی سپاه، تعداد معدودی گردان‌های
رزمی بود که با روش‌های چریکی و غیر کلاسیک، درگیر مبارزه با اشرار وضد انقلابیون
مسلح در کردستان شدند.
سنگین‌ترین سلاحی که در آن دوران در اختیار سپاه
بود، تعدادی خمپاره‌انداز و آرپی‌جی و تیربار بود، در حالی که در همین وضعیت، ضد
انقلابیون در کردستان، حتی به توپخانه نیز مجهز بودند.
جرقه‌های شکل‌گیری توپخانه سپاه؛ 1359
بعد از عملیات ثامن‌الائمه که منجر به رفع محاصره
آبادان شد، از جمله غنائم به دست آمده از عراق، یک آتشبار توپخانه 155 میلیمتری
کششی بود که از جانب دشمن در شمال آبادان، بین دارخوین و پل مارد مستقر بود.
این آتشبار توپخانه بلافاصله تعمیر و عملیاتی شد و
در همان منطقه، علیه دشمن به کار گرفته شد. سه ماه بعد در عملیات فتح بستان، مجددا
یک گردان توپخانه 130 میلیمتری و یک آتشبار 105 میلیمتری پرتغالی ارتش عراق از سوی
رزمندگان تیپ 14 امام حسین(ع) اصفهان به غنیمت گرفته شد که این گردان به دستور
حسین خرازی(فرمانده تیپ) سازماندهی شده و در عملیات فتح‌المبین در پشتیبانی از گردان‌های مانوری بسیجی مبادرت به
اجرای آتش کرد.
حاج حسن بعد از عملیات ثامن‌الائمه، متوجه ضعف آتش
پشتیبانی خودی مستقر در خطوط مقدم جنگ شد،. مدت‌ها روی این موضوع فکر کرد و
سرانجام در پاییز 1360 طرح ساماندهی آتش پشتیبانی (خمپاره‌اندازها) را به صورت
سنجیده و مدون تقدیم حسن باقری کرد.
نامه را محسن رضایی (فرمانده وقت کل سپاه پاسداران
انقلاب اسلامی) امضا کرد و تحویل حسن باقری داد و حسن باقری آن را به حسن مقدم داد.
حاج حسن نامه تایپ شده را خواند و دید طرح خودش
درباره ساماندهی خمپاره‌اندازها به منظور پشتیبانی از نیروهای پیاده است.
در نامه خطاب به فرماندهان قرارگاه قدس، نصر، فجر و
فتح سپاه در جبهه‌های جنوب آمده بود: برادر حسن مقدم به عنوان فرمانده پشتیبانی‌کننده
آتش‌های خمپاره‌ای سپاه معرفی می‌شوند؛ لازم است با او همکاری کنید.
تاسیس توپخانه سپاه
شهید حسن طهرانی‌مقدم این اتفاق را این‌گونه روایت
می‌کند: «عملیات فتح‌المبین تمام شد. من در سپاه شوش وقتی گزارش را به آقا رشید می‌دادم،
دیدم آقا رشید باخنده می‌گوید «مقدم برو توپخانه سپاه را سازماندهی کن. برو سراغ
توپخانه». گفتم آقا رشید ما داریم خمپاره را سازماندهی می‌کنیم. در عملیات فتح‌المبین
(اگر اشتباه نکنم)148 قبضه انواع توپ‌های روسی به غنیمت سپاه درآمده بود. آن موقع
سپاه 9 تیپ داشت. قرار شد برویم آن توپ‌ها را بیاوریم و سازماندهی کنیم. شهید
بزرگوار حسن شفیع‌زاده اولین نفری بودکه رفتم دنبالش. بعد از عملیات فتح‌المبین از
تیپ‌المهدی شوش آوردمش پیش خودم و آقای محمد آقایی که از مسئولین توپخانه سپاه
بودند، به انضمام شهید ناهیدی. این بچه‌های نخبه باهوش را جمع کردیم و توپخانه
سپاه راتشکیل دادیم».
راه‌اندازی فرماندهی موشک سپاه
روایت سردار زهدی:«آبان سال 1362 به برادر حسن
طهرانی‌مقدم که صاحب ایده‌های بزرگی در این زمینه بود، ماموریت راه‌اندازی و
سازماندهی "فرماندهی موشکی زمین به زمین سپاه" محول شد.
شلیک توپ به سمت بصره
حضرت امام(ره) با
مقابله به مثل حملات موشکی عراق موافقت کردند.
جمهوری اسلامی ایران در آن زمان فاقد سامانه موشکی
بود و مقابله به مثل، تنها در سطح توپخانه‌ای صورت می‌گرفت.
در جلسه‌ای که سردار مقدم به عنوان فرمانده توپخانه
سپاه حضور داشت، قرار شد شهر بصره با توپ‌های 130 میلیمتری که حداکثر برد آنها 28
تا 30 کیلومتر بود، مورد حمله توپخانه‌ای قرار گیرد.
شلیک اولین موشک به سمت عراق
21 اسفندماه
1363 اولین موشک ایران به کرکوک شلیک شد.
دومین موشک هم در بامداد 64/12/23 به بانک 18 طبقه
رافدین بغداد اصابت کرد و موشک بعدی در باشگاه افسران ارتش عراق در بغداد فرود آمد
و حدود 200 نفر از فرماندهان عراقی را به هلاکت رساند.
روایت سردار زهدی از این اتفاق به این شکل است:
«وقتی که بنا شد اولین موشک را خود برادران سپاه به سمت بغداد شلیک کنند، با هم به
کرمانشاه رفتیم. مقدمات کار فراهم شد و باشگاه افسران بغداد را هدف گرفتیم. مرحوم
شهید مقدم پیشنهاد کرد اول دعای توسل بخوانیم و بعد از دعا به زبان فارسی با خدا
صحبت کرد و گفت: «خدایا ما نمی‌خواهیم مردم عراق را بکشیم. ما می‌خواهیم نظامیان را
از بین ببریم که هم ما و هم عراقی‌ها را می‌کُشند. خدایا این موشک را به باشگاه
افسران بزن». موشک شلیک شد و همه پای رادیو نشستیم. پس از چند دقیقه رادیو بی‌بی‌سی
اعلام کرد "یک موشک، باشگاه افسران بغداد را منهدم کرده و تعداد زیادی از
افراد حاضر در آن کشته شده‌اند". من پیشانی شهید مقدم را بوسیدم و گفتم این
به هدف خوردن موشک نتیجه اخلاص و پاکی تو بود».
انتصاب به عنوان فرمانده موشکی نیروی هوایی سپاه
پس از صدور فرمان تاریخ امام (ره) مبنی بر تشکیل
نیروهای سه گانه سپاه پاسداران، شهید مقدم در سال 1364 به سِمت فرماندهی موشکی
نیروی هوایی سپاه منصوب شد.
روایت محسن رضایی از این ماجرا بدین ترتیب است: «جنگ شهرها که آغاز
شد، صدام به شدت شهرهای ما را با موشک و بمباران هوایی مورد حمله قرار می‌داد و
فشار خیلی زیادی روی ما می‌آمد. من یک روز برادر محسن رفیقدوست را که مسئول لجستیک
سپاه بود خواستم و گفتم ما چاره‌ای نداریم جز اینکه جواب موشک‌ها را با موشک
بدهیم، لذا ایشان را فرستادیم سوریه و لیبی و در آخر جنگ هم کره شمالی. بعد دیدم
باید ساماندهی موشک‌ها را خودمان انجام دهیم. بعد از مشورت با برادران رشید، صفوی
و شمخانی به این نتیجه رسیدم که فرد مناسب برای این کار حسن طهرانی است. ایشان را
فراخواندیم و گفتیم توپخانه را بسپار به شفیع‌زاده و خودت با تیمی از دوستانت یگان
موشکی را تشکیل دهید. ایشان کمی به من نگاه کرد و چیزی نگفت. بعدها برادر جعفری
مسئول زرهی سپاه به من گفت در سوریه که بودیم حسن به من گفت: برادر محسن از من
خواسته تیپ موشکی تشکیل بدهم. توپخانه را می‌شد کاری کرد، ولی موشک‌ها خیلی پیچیده‌اند.
به هر حال باید با توکل این کار را انجام دهیم».
تلاش برای استقلال در صنعت موشکی
از 20 مرداد 1365 تا 10 دی 1365 بعد از عملیات
والفجر 8 و قبل از کربلای 4، لیبیایی‌ها در همکاری موشکی کارشکنی کردند و ما توان
جواب دادن نداشتیم. ما در 20 مرداد 1365، پالایشگاه نفتی الدوره عراق را زدیم. در
این مقطع پنج موشک زدیم ولی به دلیل کارشکنی لیبیایی‌ها 35 روز توان پاسخ نداشتیم.
لیبیایی‌ها 38 ایراد روی سکوی قطعات گذاشته بودند. بعضی از قطعات همزمان با
مذاکراتی از کره شمالی وارد شد.
به روایت محسن رضایی: «قذافی فکر کرده بود با دادن
تعدادی موشک می‌تواند دل مارا به دست بیاورد و امام بعد از گذشت چند سال از انقلاب
به او اجازه ملاقات می‌دهد که به ایران بیاید، بنابراین چندین موشک به همراه لانچر
پرتاب و تعدادی کارشناس را به ایران فرستاد. همین که ما مشغول کار با آنها شدیم،
شنیدیم که پادگانی که برایشان در نظر گرفته‌ایم را ترک کرده‌اند و به همراه قطعاتی
از موشک‌ها به سفارت لیبی رفته‌اند، به طوری که نمی‌توان از موشک‌ها استفاده کرد.
حسن و تیمش ظرف دو ماه این موشک‌ها را عملیاتی کردند و به محض اینکه عراق موشک زد،
ما هتل الرشید را که محل تجمع دیپلمات‌ها بود زدیم».
راه‌اندازی یگان موشکی حزب‌الله در لبنان به روایت
برادر
محمد طهرانی مقدم برادر شهید از این رویداد چنین
سخن می‌گوید: «حاج حسن حتی به لبنان هم آمد و یگان موشکی حزب‌الله را در آنجا
ایجاد کرد. تقریباً در سال 66-65 بود. بچه‌های حزب‌الله لبنان بسیار دوستدار حاج حسن‌آقا بودند. با کارهایی که
ایشان انجام داد، حزب‌الله موفق به تجهیز سلاح‌هایی شد که هرگاه صهیونیست‌ها
شرارتی می‌کردند، با پاسخ دندان‌شکن مواجه می‌شدند. الان هم قاطعانه بگویم، رژیم
صهیونیستی اگر هرگونه عملیات یا تهدیدی را علیه جمهوری اسلامی داشته باشد، از
ناحیه موشک‌های حزب‌الله لبنان مشت محکمی را دریافت خواهد کرد که قلب تل‌آویو را
زیر و رو می‌کند. باید بگویم بهترین هدیه حاج حسن آقا به مردم و حزب الله لبنان،
آموزش و انتقال تجربیات موشکی به این کشور بود، به طوری که در جنگ ۳۳ روزه و جنگ
۲۲ روزه غزه، پیروزی حزب الله و بچه‌های حماس علیه صهیونیست‌ها مدیون همین آینده‌نگری
ایشان بود که رزمندگان حزب‌الله را آموزش دادند. از همین طریق بود که حزب‌الله
توانست سیستم موشکی‌اش را ایجاد کند و نه تنها مانع پیشرفت رژیم صهیونیستی در جنوب
لبنان شد بلکه تمام نقشه‌های صهیونیست‌ها را نقش بر آب کرد».
دستیابی به "نازعات" اولین موشک ایرانی
به روایت سردار نامی: «همزمان با انجام عملیات‌های
مقابله به مثل موشکی و با پیگیری‌هایی که خود سردار مقدم داشتند، در اواخر جنگ به
یک سامانه موشکی و راکت ساخت داخل دست پیدا کردیم به نام راکت نازعات، که بردش بین
80 تا 120 کیلومتر است و با تلاش‌هایی که انجام داده بودند به 150 کیلومتر رسیده
بود. از دلایل طراحی و ساخت این سامانه، کمک در کنار موشک اسکاد بود که بتواند با
یک نواخت تیر بالا قدرت مقابله با جنگ شهرها را داشته باشد. موشک اسکاد، موشک گران
قیمتی است و به لحاظ آماده‌سازی و کم و کیف پرتاب برای اهداف خاص استفاده می‌شود.
ما بعضا اهدافی داشتیم با ابعاد گسترده که حتما نیاز به دقت یا قدرت انفجار زیاد
داشت، منتها تنها سامانه‌ای که داشتیم همین اسکاد بود و لذا از همان مقطع، همزمان
با فعالیت تحقیقاتی جهت ساخت موشک‌های اسکاد، ساخت سامانه‌های ارزان قیمت و دارای
قدرت مانور بالاتر نیز آغاز شد، تا بتوانیم بعضی از اهدافی را که ارزش و اهمیت
چندانی ندارد با آن سامانه مورد اصابت قرار بدهیم. همانجا تلاش و پیگیری برای ساخت
و تولید موشک نازعات در اولین قدم طرح‌ریزی شد و در دستور کار قرار گرفت که ما در
پایان جنگ، یعنی اواخر سال 1366 موفق شدیم به این سامانه دست پیدا بکنیم».
موفقیت در ساخت شهاب3 ؛ 1377
روایت سردار «عباس خانی آرانی» جانشین فرمانده
توپخانه و موشکی نیروی زمینی سپاه، از این اتفاق بدین ترتیب بود: «درست است که
وزارت دفاع به عنوان واحد پشتبیانی کننده نیروهای مسلح در بحث ساخت موشک «شهاب 3»
وارد می‌شود، اما عمده کارهای تحقیقاتی‌اش را شهید مقدم انجام داده بود. این شهید
عزیز عقیده داشت نباید چیزی را دیگران بسازند و بعد آن را به ما بدهند. به عبارت
دیگر می‌گفت اگر نیروهای مسلح ما درک کردند بنابر نوع تهدید به چه ابزاری برای
مقابله نیاز دارند، باید برای تولید آن گام بردارند. زیرا متخصصان داخلی کشورمان
از توانمندی و قدرت عمل بسیار بالایی برخوردار هستند».
جانشین نیروی هوا فضای سپاه؛ 1384
شهید طهرانی مقدم در تاریخ 84/7/1 به عنوان جانشین
سردار علی زاهدی در نیروی هوا فضای سپاه
پاسداران منصوب
شد.
رئیس سازمان جهاد خودکفایی سپاه؛ آذر 1385
25 آذرماه
1385 بود که حاج حسن مقدم به عنوان مشاور فرمانده کل سپاه در امور موشکی و رئیس
سازمان خودکفایی سپاه انتخاب شد.
شهادت
سردار حسن طهرانی‌مقدم تا روز آخر عمر نیز به عنوان
مسئول این سازمان در ایجاد یک توان علمی و دانشی پایه و زیر بنایی مشغول کارهای
علمی و تحقیقاتی بود و در روز شهادتش (21 آبان 1390) در پادگان امیرالمومنین(ع)
شهرستان ملارد در حالی که برای آزمایش موشکی، آماده می‌شد، بر اثر انفجار زاغه
مهمات، به یاران شهیدش (احمد کاظمی، حسن شفیع زاده، حسن غازی، غلامرضا یزدانی،
علیرضا ناهیدی، مصطفی تقی‌خواه و ...) پیوست.
شهید حسن طهرانی‌مقدم از بنیانگذاران اصلی صنایع
موشکی جمهوری اسلامی ایران و بنیانگذار توپخانه و موشکی سپاه در دوران پر افتخار
هشت سال دفاع مقدس و مسئول سازمان خودکفایی و تحقیقات صنعتی سپاه
پاسداران، بود.
این شهید گرانقدر تقریبا ۲۵ سال از عمر خود را در
ایجاد و توسعه این بخش از توان دفاعی قرار داده بود و به عنوان پدر موشکی ایران
لقب گرفت.
شادی ارواح
طیبه شهدا به خصوص شهید حسن طهرانی مقدم صلوات
الـلَّـهــُمَّ
صــَلِّ عَـلَـى مُـحَمَــّـدٍ و آلِ مُـحَـمــَّدٍ و عَـجِّـلْ فَرَجَــهم
